Mất sữa sau sinh: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách gọi sữa về

1. Mất sữa là gì?

Mất sữa là hiện tượng tuyến sữa của mẹ ngừng hoạt động, không tiết được ra sữa như bình thường. Thời gian mất sữa dài hay ngắn phụ thuộc vào thể trạng của mẹ và tình trạng này có thể xảy ra đột ngột hoặc mất sữa ít dần đi, sau đó mới mất sữa hẳn. 

Nhiều mẹ mới sinh con đầu lòng hay nhầm lẫn giữa mất sữa, ít sữa và tắc sữa. Để phân biệt chính xác, các mẹ có thể dựa theo các đặc điểm dưới đây:

• Mất sữa: Là hiện tượng tuyến sữa ngừng hoạt động. Đồng thời, hai bầu ngực xẹp, nhũn, cố nặn nhưng vẫn không ra sữa. 

• Ít sữa: Là hiện tượng sữa tiết ra ít hơn bình thường. Hai bầu ngực của mẹ không đau, không căng tức nhiều. 

• Tắc sữa: Là hiện tượng sữa vẫn tiết ra bình thường. Nhưng do ống dẫn sữa bị tắc nên sữa không thể chảy ra ngoài. Cùng với đó, ngực của mẹ trở nên căng tức, xuất hiện sữa vón cục, khiến mẹ bị sốt và cơ thể mệt mỏi. 

2. Nhận biết dấu hiệu mất sữa sau sinh 

Tình trạng mất sữa có thể nhận biết qua những dấu hiệu phổ biến sau đây:

• Bầu vú nhỏ và xẹp nhũn: Bầu vú là nơi chứa đựng sữa. Nếu bầu ngực căng đầy thì chứng tỏ mẹ có nhiều sữa. Ngược lại, nếu bầu vú nhỏ, mềm mũn và xẹp thì có nghĩa mẹ đang bị mất sữa hoặc ít sữa. 

• Mẹ không có sữa hoặc ít sữa: Nếu mẹ đã cho con bú hoặc kích thích bầu vú bằng máy vắt sữa, tuy nhiên sữa vẫn không tiết ra hoặc tiết ra quá ít thì đây cũng là dấu hiệu mất sữa. 

• Sữa không thông: Tắc tia sữa khiến sữa bị giữ lại bên trong, không thể tiết ra ngoài; lâu dần sữa đông kết lại gây tắc sữa hoặc làm mẹ mất sữa.

3. Điểm danh các nguyên nhân mất sữa

Hiện tượng mẹ tự nhiên mất sữa sau sinh có thể đến từ 5 nguyên nhân phổ biến dưới đây: 

3.1. Dinh dưỡng không khoa học

Sau khi sinh con, mẹ được khuyến khích ăn đa dạng thực phẩm, để bổ sung đầy đủ dưỡng chất, tăng khả năng tiết sữa và chất lượng sữa. Nếu chế độ dinh dưỡng “nghèo nàn”, kiêng khem quá mức có thể khiến cơ thể thiếu chất, từ đó làm cho lượng sữa ít dần hoặc mất đi đột ngột.

3.2. Do tiểu đường thai kỳ

Một trong những hormone quan trọng để sản xuất sữa mẹ là Insulin. Nếu mẹ bị đái tháo đường thai kỳ thì nồng độ Insulin không ổn định, dẫn đến cản trở quá trình tiết sữa và gây ra tình trạng mất sữa. 

3.3. Căng thẳng, trầm cảm sau sinh

Đây là một trong những nguyên nhân gây mất sữa hàng đầu. Theo đó, tinh thần căng thẳng và không thoải mái, làm cho máu huyết lưu thông kém hơn, kinh mạch trì trệ ảnh hưởng đến hoạt động tiết sữa. 

3.4. Tác dụng phụ của thuốc hoặc thảo dược

Nếu mẹ sử dụng các loại thuốc hoặc thảo dược trước và trong quá trình mang thai thì nguy cơ mất sữa sau khi sinh là rất cao. Ví dụ, thuốc giảm đau khi chuyển dạ; các loại thảo dược như cây xô thơm, rau mùi tây, lá kinh giới và bạc hà khiến hoạt động sản xuất sữa bị cản trở. 

3.5. Bé ít bú mẹ

Bé bú sữa mẹ thường xuyên không chỉ giúp con hấp thu dưỡng chất tốt nhất. Đây cũng là biện pháp duy trì nguồn sữa dồi dào. Nếu bé ít bú mẹ, điều này không kích thích hoạt động điều tiết sữa diễn ra liên tục, dần dần làm cho lượng sữa của mẹ ít hơn và cuối cùng là mất đi. 

3.6. Nguyên nhân khác

Ngoài ra, mẹ bị mất sữa đột ngột có thể do ảnh hưởng của tác nhân khác, bao gồm:

• Mắc bệnh liên quan đến tuyến vú như viêm tuyến vú, nhiễm khuẩn tuyến vú, áp xe, phẫu thuật ngực; 

• Mất cân bằng nội tiết tố, dẫn đến hormone prolactin (tiết sữa) và oxytocin (phun sữa) giảm sản xuất, gây ra tình trạng mất sữa;

• Lối sống ít vận động, nghỉ ngơi không hợp lý khiến mẹ dễ gặp phải dấu hiệu mất sữa;

4. Cách kích sữa sau khi sinh 

Tùy vào mỗi nguyên nhân gây mất sữa, mẹ nên áp dụng phương pháp phù hợp. Dưới đây là những cách lấy lại sữa mẹ đã mất đơn giản, hiệu quả:

4.1. Dinh dưỡng lành mạnh, uống nhiều nước 

Dinh dưỡng sau sinh có ảnh hưởng trực tiếp đến sữa mẹ. Vì vậy, mẹ phải xây dựng chế độ ăn khoa học, cân đối dinh dưỡng (chất đạm, chất béo, chất xơ, vitamin - khoáng chất) để duy trì nguồn sữa nuôi con. Một trong những mẹo chữa mất sữa khá hiệu quả là bổ sung thực phẩm như rau xanh, cây họ đậu, trứng, quả việt quất hoặc ngũ cốc nguyên hạt.

Ngoài ra, để hạn chế tình trạng mất nước, mất năng lượng khi cho con bú, mẹ cũng phải uống đủ nước (tối đa 2 - 2,5 lít mỗi ngày). Bên cạnh nước lọc, nước trái cây thì sữa bầu như Frisomum Gold là lựa chọn phù hợp giúp mẹ phục hồi sức khỏe và có nguồn sữa chất lượng để nuôi con. 

Frisomum Gold bổ sung Magie và vitamin nhóm B, hỗ trợ giảm căng thẳng và mệt mỏi cho mẹ; đồng thời cung cấp năng lượng để mẹ tạo ra nguồn sữa chất lượng, giúp bé được bú ngon lành, hấp thu tốt dưỡng chất và phát triển khỏe mạnh. Không chỉ vậy, Frisomum Gold còn có vị sữa thanh nhạt, với hương cam và hương vani tự nhiên, giúp mẹ uống ngon, uống nhiều hơn để nhanh chóng hồi sức, qua đó thoải mái chăm sóc con, cũng như tham gia hoạt động thường ngày.

4.2. Khắc phục đái tháo đường thai kỳ

Trường hợp bị mất sữa do đái tháo đường thai kỳ, mẹ nên đi khám bác sĩ và tuân theo chế độ ăn uống, vận động được bác sĩ hướng dẫn để vừa cải thiện tình trạng bệnh vừa “gọi sữa” về nhanh và nhiều hơn. 

Song song đó, mẹ cũng nên lựa chọn, sử dụng các loại sữa có chỉ số đường huyết (GI) thấp. Ví dụ như Frisomum Gold có chỉ số GI = 25 giúp mẹ kiểm soát cân nặng ổn định, hạn chế béo phì và đái tháo đường thai kỳ. 

4.3. Kiểm soát căng thẳng 

Để hoạt động tiết sữa ổn định, mẹ cũng phải lưu ý đến yếu tố tinh thần. Thực hiện các hoạt động như tập yoga, ngồi thiền, đọc sách hoặc trò chuyện với người thân có thể giúp mẹ kiểm soát căng thẳng, thư giãn tinh thần tốt hơn. Khi mẹ càng vui vẻ thì hormone hạnh phúc oxytocin cũng được sản xuất, từ đó kích thích sữa về dồi dào, cải thiện tình trạng mất sữa. 

4.4. Hạn chế sử dụng thuốc  

Thuốc là nguyên nhân cản trở hoạt động tiết sữa, khiến các mẹ bị mất sữa sau sinh. Do đó, để ngăn ngừa điều này, mẹ nên hạn chế sử dụng thuốc. Trường hợp bắt buộc phải dùng, hãy tuân theo hướng dẫn của bác sĩ, uống đúng thuốc, đúng liều lượng và có thể nhờ tư vấn thêm thực phẩm lợi sữa, giúp mẹ có đủ sữa cho con bú.

4.5. Cho bé bú đủ cữ

Cho bé bú đủ cữ là cách gọi sữa về nhanh hơn và cải thiện mất sữa cho mẹ. Theo đó, mẹ nên cho con bú sữa đủ cữ (khoảng 2 - 3 giờ/lần), thực hiện đều đặn mỗi ngày, để kích thích sữa tiết nhiều hơn. Ngoài ra, hãy cho bé bú lâu hơn, có thể kéo dài 20 - 30 phút, thậm chí là 45 phút cho một bên vú, để cơ thể hiểu và tiếp tục sản xuất thêm sữa. 

4.6. Massage ngực

Massage ngực là cách trị mất sữa khá hiệu quả. Trước khi con bú hoặc thực hiện hút sữa, mẹ nên massage bầu ngực nhẹ nhàng. Khi massage, mẹ dùng một tay để nâng ngực, tay còn lại thì xoa nhẹ nhàng quanh bầu vú theo chiều kim đồng hồ khoảng 20 – 30 lần.

4.7. Chườm ấm ngực

Đây cách chữa mất sữa dân gian nhưng rất hiệu quả. Mẹ có thể dùng một chiếc khăn xô thấm nước ấm và chườm quanh bầu ngực. Hoặc mẹ có thể dùng chai thủy tinh đựng nước ấm và lăn quanh ngực. 

>>> Tham khảo thêm: Mẹ nên uống gì để gọi sữa về dễ dàng?

5. Những câu hỏi thường gặp

Sau đây là những câu hỏi thường gặp về tình trạng mẹ bị mất sữa và lời giải:

5.1 Đâu là những nguyên nhân gây mất sữa phổ biến?

Có rất nhiều lý do mất sữa sau sinh, trong đó phải kể đến những nguyên nhân như mẹ bị căng thẳng, chế độ ăn uống của mẹ thiếu dinh dưỡng, tiểu đường thai kỳ,...

5.2 Có nên áp dụng các mẹo chữa mất sữa dân gian?

Trong dân gian có rất nhiều cách lấy lại sữa mẹ đã mất an toàn mà mẹ có thể áp dụng như massage ngực, chườm ấm, tích cực nghỉ ngơi để giảm căng thẳng,...

5.3 Vì sao sinh mổ thường bị mất sữa sau sinh?

Nguyên nhân mẹ bị mất sữa có thể do tác dụng phụ của thuốc và không thể cho con bú ngay như những mẹ sinh thường. Tuy nhiên mẹ không nên quá lo lắng bởi có rất nhiều cách gọi sữa về cho mẹ sinh mổ như: thường xuyên âu yếm con, ăn uống đầy đủ dưỡng chất, tích cực cho con bú hoặc hút sữa,...

Bài viết trên đây đã cung cấp thông tin hữu ích về nguyên nhân và cách gọi sữa về sau khi mất sữa. Trường hợp mất sữa kéo dài nhiều ngày, không thể “gọi sữa” bằng biện pháp thông thường, mẹ nên đi gặp bác sĩ sớm, để được chẩn đoán và áp dụng giải pháp khác hiệu quả hơn. Trong lúc chờ sữa về, mẹ có thể cho bé dùng thử sữa công thức dạng gói tiện lợi, dễ tiêu hóa để đảm bảo con nhận được đầy đủ dưỡng chất trong những tháng đầu đời. Xem thêm sản phẩm: TẠI ĐÂY.