[Giải đáp] Vì sao trẻ sơ sinh uống sữa công thức bị táo bón?

1. Dấu hiệu trẻ uống sữa công thức bị táo bón 

Sữa công thức là một giải pháp thay thế cần thiết khi người mẹ không thể nuôi con bằng sữa mẹ. Mặc dù vậy, khi cho con uống sữa, nhiều phụ huynh phát hiện trẻ thường gặp táo bón thông qua một số dấu hiệu sau đây:

• Trẻ đi ngoài ít hơn bình thường, khoảng 3 - 5 ngày mới đi tiêu một lần. 
• Trẻ bị bón khi uống sữa công thức hay nhăn nhó, rặn đỏ mặt, gồng mình và quấy khóc mỗi khi đại tiện. 
• Táo bón khiến phân ứ nhiều trong ruột, dẫn đến bụng của trẻ chướng to, đầy hơi, thậm chí sưng phù gây khó chịu.
• Trẻ thường xuyên xì hơi, nặng mùi cũng là dấu hiệu đặc trưng của táo bón. 
• Trẻ sơ sinh uống sữa công thức bị táo bón thường đi ngoài phân cứng, vón cục. Màu phân xám hoặc đen sẫm, rất khô. Đôi khi, phân có lẫn máu do trẻ dùng sức rặn nhiều, làm cho niêm mạc hậu môn bị tổn thương. 

Xem thêm: Phân trẻ sơ sinh bị táo bón thế nào, mẹ biết cách phân biệt chưa?

2. Nguyên nhân trẻ sơ sinh uống sữa công thức bị táo bón 

Thông thường, trẻ uống sữa công thức dễ bị táo bón là do đến từ nguyên nhân sau đây:

2.1. Do sữa có thành phần đạm biến tính, đã xử lý nhiệt nhiều lần

Hiện nay, đa phần sữa công thức đều trải qua ít nhất hai lần xử lý nhiệt với quy trình: 

• Thu gom sữa từ nhiều nông trại khác nhau; 
• Xử lý nhiệt lần 1 để sữa lỏng chuyển thành sữa bột, tiện lợi cho việc bảo quản. 
• Sau đó, sữa tiếp tục được vận chuyển đến nhà máy chế biến. 
• Xử lý nhiệt lần 2 để hoàn nguyên trở lại sữa lỏng và bổ sung dưỡng chất quan trọng trước khi thành phẩm. 

Có thể thấy, xử lý nhiệt quá nhiều nên thành phần đạm trong sữa dễ bị biến tính. Điều này dẫn đến khi vào cơ thể, đạm sữa không tiêu hóa được, đã gây ra tình trạng chướng bụng, đầy hơi và táo bón ở trẻ. 

2.2. Do bổ sung thêm vitamin - khoáng chất bên ngoài

Nhiều mẹ muốn con được hấp thu đủ chất đã kết hợp cho trẻ uống sữa công thức, cùng với bổ sung vitamin - khoáng chất bên ngoài. Tuy nhiên, điều này không chỉ không có tác dụng, ngược lại khiến cho cơ thể thừa chất. Khi ấy, các chất dinh dưỡng tích tụ nhiều trong ruột, không tiêu hóa kịp đã gây ra táo bón cho trẻ. 

Xem thêm: Một số loại thực phẩm khiến trẻ bị táo bón

2.3 Do pha sữa không đúng tỷ lệ

Thay vì tuân theo hướng dẫn của nhà sản xuất, nhiều phụ huynh đã thay đổi công thức pha sữa. Cụ thể là cho tỷ lệ bột sữa cao hơn so với tỷ lệ nước. Điều này khiến sữa đặc lại, gây khó khăn cho trẻ trong việc hấp thu và tiêu hóa dưỡng chất, từ đó dẫn đến nguy cơ uống sữa công thức bị táo bón.

2.4. Do mua sữa công thức không đúng lứa tuổi của con

Trẻ uống sữa ngoài bị táo bón có thể do cha mẹ lựa chọn sữa không phù hợp với độ tuổi phát triển của con. Theo đó, nếu trẻ mới 1 tuổi nhưng lại uống sữa của trẻ 3 tuổi, có thể khiến con bị mất cân bằng dinh dưỡng, đồng thời dễ gặp phải táo bón. 

Xem thêm: Gợi ý sữa cho trẻ táo bón tốt nhất hiện nay

2.5. Trẻ không dung nạp được lactose trong sữa công thức

Bất dung nạp lactose xảy ra khi cơ thể không có đủ lactase để hấp thu đường lactose, dẫn đến khi tiêu thụ sữa công thức, lactose không thể tiêu hủy ở ruột non. Thay vào đó, được đẩy xuống ruột già. Tại đây, vi khuẩn phân hủy lactose thành chất lỏng và khí, gây ra vấn đề khó tiêu, đầy bụng và táo bón ở trẻ. 

2.6. Các nguyên nhân khác khiến trẻ bị bón khi uống sữa công thức

Tình trạng trẻ sơ sinh uống sữa công thức bị táo bón cũng có thể xảy ra do một số nguyên nhân sau:

• Trẻ không dung nạp được protein trong sữa bò.
• Bé không được bổ sung nước đầy đủ, dẫn đến mất nước và tăng nguy cơ táo bón.
• Trẻ mắc bệnh lý tiềm ẩn như rối loạn chuyển hóa, suy giáp, xơ nang,... làm ảnh hưởng đến hoạt động tiêu hóa.
• Hàm lượng sắt trong sữa công thức thấp gây táo bón ở trẻ.

3. Trẻ uống sữa công thức bị táo bón phải làm sao?

Để tránh tình trạng trẻ sơ sinh uống sữa công thức bị táo bón, cha mẹ nên tham khảo 5 biện pháp sau đây:

3.1. Tìm hiểu và đổi loại sữa công thức khác cho con

Nhằm giúp bé đi ngoài dễ dàng hơn, nhiều phụ huynh khá thắc mắc bé bị táo bón có nên đổi sữa không? Theo đó, nếu sữa công thức trẻ đang uống có nhiều đạm biến tính, gây ra khó tiêu cho con thì khuyến khích mẹ nên đổi loại sữa khác, cung cấp đạm mềm, nhỏ, ít biến đổi hơn, để trẻ dễ hấp thu và đi ngoài suôn sẻ.

3.2. Pha sữa theo đúng tỷ lệ của nhà sản xuất

Phụ huynh nên tuân theo hướng dẫn của nhà sản xuất, pha sữa với tỷ lệ bột và nước phù hợp để ngăn ngừa táo bón ở trẻ. Ngoài ra, cần lưu ý không pha sữa với nước trái cây hoặc kết hợp các loại sữa công thức với nhau. Điều này là phản khoa học, gây ra nhiều ảnh hưởng xấu đến sức khỏe đường ruột của trẻ.

3.3. Không được tự ý bổ sung thêm vitamin - khoáng chất bên ngoài

Trong sữa công thức đã có đầy đủ nguyên tố vi lượng, cần thiết cho quá trình phát triển của trẻ như vitamin D, Canxi. Vì vậy, cha mẹ không cần bổ sung thêm từ bên ngoài để tránh nhóm chất này thừa lại trong cơ thể, tăng nguy cơ táo bón ở trẻ.

3.4. Mua sữa phù hợp với độ tuổi của con

Phụ huynh nên lưu ý mua sữa phù hợp với giai đoạn phát triển của con. Nhờ vậy, trẻ khi uống sữa có thể hấp thu nhanh dưỡng chất, đồng thời tiêu hóa tốt hơn và không còn gặp phải táo bón.

3.5. Tham khảo ý kiến của bác sĩ nếu trẻ táo bón do không dung nạp lactose

Đối với trẻ bị táo bón do bất dung nạp lactose, cha mẹ nên đổi dòng sữa khác, không có loại đường này. Hoặc, tham khảo ý kiến của bác sĩ về việc sử dụng lactose cho trẻ như thế nào phù hợp (chẳng hạn như liều lượng lactose thấp hơn so với liều lượng gây dị ứng), giúp con được hấp thu tốt và đi ngoài dễ dàng. 

3.6. Một số biện pháp khác

Ngoài những cách trên, cha mẹ có thể áp dụng một số mẹo dưới đây để cải thiện tình trạng trẻ sơ sinh uống sữa công thức bị táo bón đi ngoài thuận lợi hơn.

• Giãn khoảng cách các cữ uống sữa của bé, tránh bổ sung quá nhiều sẽ gây quá tải việc tiêu hóa khiến con bị táo bón.
• Cho trẻ uống nhiều nước để kích thích hệ tiêu hóa, làm mềm phân.
• Tắm nước ấm cho bé để thư giãn cơ vòng hậu môn, qua đó giúp đẩy phân ra ngoài dễ hơn.
• Hỗ trợ bé vận động mỗi ngày bằng bài tập xe đạp để kích thích nhu động ruột.
• Massage bụng nhẹ nhàng cho bé sau khi uống sữa vừa giúp giảm táo bón, vừa tránh tình trạng đầy bụng, khó tiêu.

4. Khi nào nên đưa trẻ sơ sinh uống sữa công thức bị táo bón đến gặp bác sĩ?

Nếu mẹ đã thử mọi cách điều trị táo bón thông thường nhưng tình trạng bệnh của trẻ không thuyên giảm. Ngoài ra, còn có thêm dấu hiệu sau đây thì lúc này, cần nhanh chóng đưa con đi khám, để bác sĩ đề xuất cách xử lý khác, giúp khắc phục táo bón tốt hơn:

• Trẻ có biểu hiện đau bụng dữ dội, khó chịu khi vận động, lật mình. 
• Tiêu phân có máu và mùi khó chịu. 
• Đầy hơi, táo bón kéo dài. 
• Sụt cân đột ngột. 
• Trẻ bị sốt, nôn mửa và có dấu hiệu co giật. 

Nhìn chung, trẻ sơ sinh uống sữa công thức bị táo bón chủ yếu là do dùng sữa không phù hợp, chứa đạm khó tiêu hóa hoặc pha sữa không đúng cách. Phụ huynh nên nắm rõ nguyên nhân, có nên đổi sữa cho trẻ bị táo bón không và cách khắc phục phù hợp để giúp trẻ nhanh chóng khỏi bệnh, bắt kịp đà tăng trưởng ổn định.